http://www.deredactie.be/permalink/1.1429253
De vermelding van derivaten in deze bijzonder interessante reportage deed me denken aan volgend grafiekje...
Een derivaat is per definitie, het woord zegt het zelf, een afgeleide. Een derivaat moet dus ergens (al is het maar in theorie) van "afgeleid" zijn.
Behalve de voorbeelden in de Panorama reportage, van landen die hun rente willen verlagen (in ruil voor een bepaald ander risico natuurlijk), vinden we ook elders voorbeelden die logischer lijken:
Een landbouwer die via een derivaat een gedeelte van zijn oogst al in het voorjaar verkoopt, op het moment dat hij het zaaigoed moet aankopen.
Een gasleverancier die de verkoopprijs van gas op voorhand afspreekt met zijn klanten.
Een handelaar in aandelen die zijn positie in een aandeel wil behouden, maar zich wil indekken tegen een eventuele daling van de aandelenkoers.
Op zich kunnen derivaten dus best nuttig zijn, afgeleid van dingen die we kennen in onze economie. Maar wat moeten we er nu van denken indien de som van de bekende derivaten zo'n groot getal is, dat het vele keren groter is dan de "echte" economie, de economie waar mensen in leven en werken?
Het BIS geeft ons een indicatie hoe groot de derivaten handel echt is:
700 biljoen dollar aan "nominale waarde" (700 000 000 000 000 USD) eind 2011. Dit is maar liefst 10x groter dan de wereldeconomie (wereld BBP zo'n 70 biljoen per jaar).
Hoe kan de derivatenmarkt nog mogelijks ergens van afgeleid zijn? We kunnen alleen maar concluderen dat we kijken naar een grote hoop weddenschappen tussen banken en hefboomfondsen (en partijen die bij gebrek aan kennis meegesleurd zijn in bad).
Voor de volledigheid komt het BIS uit bij een marktwaarde van zo'n 27 biljoen voor deze derivaten in de boeken van banken en hefboomfondsen. (27 000 000 000 000 USD)
We kunnen dus spreken van een hoop virtuele rijkdom, verder verwijderd van "echt" geld en van de fysieke economie dan welk ander financieel actief.
Omdat derivaten wijd verspreid zijn en dus alle banken en hefboomfondsen meedoen aan het virtuele spel, kan één ongeluk met derivaten bijzonder snel uitgroeien tot een "global killer" voor het financieel systeem.
Samengevat:
Afgeleide producten zijn vandaag uiterst complex, wijdverspreid, meestal virtueel, niet beursgenoteerd, nominaal 10x groter dan wereldeconomie. Een faillissement van slechts één van de wereldspelers in dit circus kan het einde betekenen van het financieel systeem zoals we dat vandaag kennen.
Ben en Mario wijken de komende jaren best niet al te ver af van hun printer, de kans is immers heel reëel dat ze hem nog nodig gaan hebben om gaten in de derivatenmarkten te vullen.
